Οἱ γονεῖς τοῦ Ναζαρίου (Ἀφρικανὸς καὶ Περπετούα) λέγεται ὅτι ὑπῆρξαν μαθητὲς τοῦ Ἀπ. Πέτρου, ὁ ὁποῖος τοὺς εἵλκυσε στὴν χριστιανικὴ πίστη καὶ τοὺς βάπτισε. Ὁ γιὸς τους ἔμεινε ὀρφανὸς σὲ νεαρὴ ἡλικία, μέσα σὲ μία διεφθαρμένη κοινωνία. Ἀλλὰ ὁ Ναζάριος εἶχε κληρονομήσει τὶς ἀρετὲς τῶν γονέων του. Ἔμεινε ἁγνὸς καὶ ἄμεμπτος, σύμφωνα μὲ τὴν συμβουλὴ τοῦ πνευματικοῦ του πατέρα Ἀπ. Πέτρου, ποὺ λέει: «Τᾶς ψυχᾶς ὑμῶν ἠγνικότες ἐν τῇ ὑπακοῇ τῆς ἀληθείας». Ὀφείλετε, λέει ὁ Ἀπ. Πέτρος, νὰ κάνετε ἁγνὲς καὶ καθαρὲς τὶς ψυχές σας ἀπὸ κάθε ἀκάθαρτο πάθος καὶ ἐπιθυμία καὶ κλίση, μὲ τὴν ὑπακοή σας στὴν ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου.

Καὶ ὁ Ναζάριος ὄχι μόνο ἔμεινε ἁγνὸς μέσα στὸ διεφθαρμένο κοινωνικό του περιβάλλον, ἀλλὰ ὅταν ἔγινε 20 χρονῶν διαμοίρασε τὰ ὑπάρχοντά του στοὺς φτωχοὺς καὶ ἄρχισε περιοδεῖες, κηρύττοντας τὸ Εὐαγγέλιο μὲ πολλὴ καρποφορία.

Ὅταν πῆγε στὰ Μεδιόλανα, συνάντησε δυὸ εὐσεβεῖς ἄνδρες, τὸν Προτάσιο καὶ τὸν Γερβάσιο. Ἐκεῖ, καὶ οἱ τρεῖς μαζὶ διὰ τοῦ θείου λόγου πέτυχαν πολλὲς κατακτήσεις. Ὄχι μόνο ἀπὸ τὸν ὄχλο, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὶς ἀνώτερες κοινωνικὲς τάξεις.

Κατόπιν ὁ Ναζάριος πῆγε στὴν Γαλλία, ὅπου μὲ τὸ δίχτυ τοῦ λόγου εἶχε πολλὲς ἐπιτυχίες. Μεταξὺ αὐτῶν ποὺ πίστεψαν, ἦταν καὶ μία νεαρὴ ψυχή, ὁ Κέλσιος.
Ὅταν ὁ Ναζάριος ἐπέστρεψε στὰ Μεδιόλανα, τὸν συνέλαβαν. Προηγουμένως εἶχαν συλλάβει καὶ τοὺς Προτάσιο καὶ Γερβάσιο. Ὁ ἔπαρχος Ἀννουλῖνος, ὅταν εἶδε ὅτι δὲν ἄλλαζαν τὴν πίστη τους, ὅλους, μαζὶ μὲ τὸ νεαρὸ Κέλσιο, τοὺς ἀποκεφάλισε.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Τετράριθμον σύνταγμα, τῶν Ἀθλητῶν τοῦ Χριστοῦ, Ναζάριον μέλψωμεν, σὺν Γερβασίῳ ὁμοῦ, Προτάσιον Κέλσιον· οὗτοι γὰρ τὴν Τριάδα, ἀνεκήρυξαν πᾶσι, λύσαντες δι’ ἀγώνων, τὴν πολύθεον πλάνην. Αὐτῶν Χριστὲ ἱκεσίαις, πάντας ἐλέησον.

Κοντάκιον. Ἦχος α’. Χορὸς Ἀγγελικός.

Μαρτύρων τοῦ Χριστοῦ, τὴv τετράριθμον δόξαv, ὑμνήσωμεν πιστοί, εὐφημίαις ᾀσμάτωv, Ναζάριοv Προτάσιον, καὶ Γερβάσιον Κέλσιον· οὗτοι ἤθλησαν μέχρι τομῆς καὶ θανάτου· οὗτοι στέφανον, τῆς ἀφθαρσίας λαβόντες, αἰτοῦσι σωθῆναι ἡμᾶς.

Ἕτερον Κοντάκιον. Ἦχος β’. Τοῖς τῶν αἱμάτων σου.
Ὡς ἡνωμένοι τῷ πνεύματι Ἅγιοι, τῆς ὁμονοίας τηρεῖν τὴν ἑνότητα, ἐν πᾶσιν ἡμᾶς ἐνισχύσατε, καὶ εὐσεβείας κηρύττειν τὰς χάριτας, ἡμῖν θεῖον λόγον βραβεύσατε.

Μεγαλυνάριον.
Φάλαγξ τῶν Μαρτύρων τετραμελής, τετράκρουνος βρύσις, τῶν ναμάτων τῶν μυστικῶν, Ναζάριε Κελσίῳ, μετὰ τοῦ Προτασίου, καὶ Γερβασίου ἅμα, κόσμῳ ἐδείχθητε.