Ὁ Ἅγιος Ἀπολλινάριος καταγόταν ἀπό τήν Ἀντιόχεια, ὑπῆρξε δέ μαθητής καί ἀκόλουθος τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, τόν ὁποῖο καί ἀκολούθησε στήν Ρώμη. Γύρω στό 50 μ.Χ., χειροτονήθηκε ἀπό τόν Πέτρο Ἐπίσκοπος καί ἀπεστάλη στήν Ραβέννα, γιά νά κηρύξει τό Εὐαγγέλιο. Τό πρόσφορο ἔδαφος ἀφ’ ἑνός καί ὁ ζῆλος τοῦ Ἀπολλιναρίου ἀφ’ ἑτέρου, συνετέλεσαν ὥστε πολλοί τῶν εἰδωλολατρῶν νά προσέλθουν στόν Χριστιανισμό. Αὐτό ἐρέθισε τούς ἱερεῖς τῶν εἰδώλων, οἱ ὁποῖοι τόν συνέλαβαν καί τόν κακοποίησαν. Παρά ταῦτα ὅμως, αὐτός συνέχισε τήν ἀποστολική του δράση μέ σειρά θαυμάτων, μεταξύ τῶν ὁποίων καί ἡ θεραπεία τοῦ Βονιφατίου, πού ἦταν διακεκριμένο μέλος τῆς κοινωνίας τῆς Ραβέννας, τῆς κόρης του καί τῆς συζύγου τοῦ τριβούνου τῆς πόλεως, καί μετέστρεψε αὐτούς καί τίς οἰκογένειές τους, , ὅπως καί πλῆθος εἰδωλολατρῶν.

Ἀλλά καί πάλι ἐξεγέρθησαν ἐναντίων του οἱ πολιτικές ἀρχές, τόν συνέλαβαν, ἀφοῦ τόν ἔδειραν μέ ραβδιά καί τόν ἀνάγκασαν νά βαδίσει ἀνυπόδητος ἐπάνω σέ ἀναμμένα κάρβουνα, τόν ὑποχρέωσαν νά ἐγκαταλείψει τήν πόλη καί νά καταφύγει στήν Αἰμυλία.  Καί ἐκεῖ ὅμως συνέχισε μέ ζῆλο τό ἀποστολικό ἔργο του καί τά θαύματα, καί ἀνέστησε τήν κόρη τοῦ πατρικίου Ρουφίνου, ἡ οἰκογένεια τοῦ ὁποίου προσῆλθε  στόν Χριστό. Ἀφοῦ πληροφορήθηκε τά γενόμενα ὁ ἔπαρχος, κάλεσε τόν Ἀπολλινάριο καί τοῦ ἀπαγόρευσε κάθε διδασκαλία, τόν ἀπείλησε δέ σέ περίπτωση ἀνυπακοῆς γιά σκληρή τιμωρία. Ὁ Ἀπολλινάριος, ἀψηφώντας τίς ἀπειλές, ἐξακολούθησε τό ἔργο του καί κατόπιν αὐτοῦ συνελήφθη, ἀφοῦ ὑποβλήθηκε στόν βασανισμό διά τῆς τροχαλίας, καί ἐξορίσθηκε. Τό πλοῖο, ὅμως, στό ὁποιο ἐπέβαινε ναυάγησε καί αὐτός, ἀφοῦ διασώθηκε, μετέβη στήν Μοισία τῆς Θράκης, καί ἀπό αὐτήν ἐπέστρεψε πάλι στήν Ραβέννα. Ἀφοῦ πληροφορήθηκαν τήν ἄφιξη τοῦ Ἀπολλιναρίου οἱ εἰδωλολάτρες ἱερεῖς, τόν συνέλαβαν καί τόν παρέδωσαν στόν πραίτορα Ταῦρο. Αὐτός ὅμως, ἐπειδή κατά τό παρελθόν ὁ Ἀπολλινάριος εἶχε θεραπεύσει τήν θυγατέρα του, τόν ἔκρυψε σέ μία ἀπό τίς ἐπαύλεις του, ὅπου πέρασε γιά τέσσερα χρόνια θαυματουργώντας καί ἐνθαρρύνοντας τούς χριστιανούς. Ὅταν ἔγινε γνωστό τό καταφύγιό του, συνέλήφθη ἀπό τόν Πατρίκιο Δημοσθένη, ἀλλά καί πάλι φυγαδεύθηκε ἀπό τόν χριστιανό κεντυρίωνα πού τόν φρουροῦσε. Ὅταν ὅμως πληροφορήθηκαν ἔγκαιρα τήν ἀπόδρασή του οἱ εἰδωλολάτρες, τόν κατεδίωξαν, τόν συνέλαβαν, καί ἀφοῦ τόν κακοποίησαν σκληρά, τόν ἐγκατέλειψαν ἡμιθανῆ. Χριστιανοί βρῆκαν τόν Ἀπολλινάριο σέ οἰκτρή κατάσταση, τόν μετέφεραν σέ χριστιανική οἰκία, ὅπου γιά ἑπτά ἡμέρες κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια γιά τήν θεραπεία του. Τά τραύματα ὅμως τοῦ Ἀπολλιναρίου ἦταν θανατηφόρα καί, στίς 23 Ἰουλίου τοῦ 87 μ.Χ., ὁ Μάρτυς παρέδωσε τό πνεῦμα του στόν Κύριο, καί ἐνταφιάσθηκε κρυφά ἔξω ἀπό τά τείχη τῆς πόλεως.

Ὡς πρός τόν Ἅγιο Βιτάλιο, σέ κάποιους Συναξαριστές ἀναφέρεται ἁπλῶς ἡ μνήμη του ὡς Μάρτυρας, πού ἦταν σύγχρονος μέ τόν Ἀπολλινάριο, καί ἄθλησε στήν Ραββέννα, τό 62 μ.Χ. Κατ’ αὐτούς, ὁ Βιτάλιος ἀσκοῦσε στήν Ραβέννα τό ἐπάγγελμα τοῦ ὁπλοποιοῦ καί διακρινόταν γιά τόν θερμό ζῆλο του ὑπέρ τοῦ Χριστοῦ. Διαφορετικές πηγές ἀναφέρουν ὅτι ὑπηρετοῦσε στό ρωμαϊκό στράτευμα καί ἦταν παντρεμένος μέ τήν Μάρτυρα Βαλερία καί τά παιδιά τους ἦταν οἱ Μάρτυρες Γερβάσιος καί Προτάσιος. Τούς καταδίκασε ὁ δικαστής τῆς πόλης Παυλῖνος. Ὄντας παρών ὁ Βιτάλιος στό μαρτύριο κάποιου γιατροῦ, πού ὀνομαζόταν Οὐρσίκινος, καί ἀντιλαμβανόμενος ὅτι αὐτός δέν κλονιζόταν ἀπό τά σκληρά βασανιστήρια, ἔσπευσε καί μέ θερμά λόγια τόν ἐνθάρυνε καί τόν ἐγκαρδίωσε. Κατόπιν αὐτοῦ συνελήφθη καί ἀφοῦ ὑποβλήθηκε ἀπό τόν δικαστή Παυλῖνο στόν βασανισμό διά στραγγαλισμοῦ, ὁδηγήθηκε ἀκολούθως ἔξω τῆς πόλεως, ὅπου καί ἀποκεφαλίσθηκε μέσα σέ βαθιά τάφρο, καί τά ἱερά λείψανά του σκεπάσθηκαν ἀπό μεγάλους λίθους, τούς ὁποίους ἔριξαν οἱ εἰδωλολάτρες.

Ἡ πρώτη γραπτή μαρτυρία γι’ αὐτούς τούς Μάρτυρες εἶναι τό κείμενο τοῦ  «δούλου τοῦ Χριστοῦ Φιλίππου», τό ὁποῖο διηγεῖται τό μαρτύριο τῶν Γερβασίου καί Προτασίου. Μετά τό μαρτύριο τοῦ Βιταλίου, ἡ σύζυγός του Βαλερία ἤθελε νά θάψει τό σῶμα του, ἀλλά οἱ χριστιανοί τῆς Ραβέννας δέν τῆς τό ἐπέτρεψαν. Προσπάθησε, λοιπόν, νά ἐπιστρέψει στά Μεδιόλανα, ἀλλά στόν δρόμο συνάντησε μία ὁμάδα ἄξεστων εἰδωλολατρῶν, πού τήν ἀνάγκαζαν νά θυσιάσει στά εἴδωλα. Ἀρνήθηκε σθεναρά καί τήν πλήγωσαν θανάσιμα. Πέθανε ἀπό τίς πληγες της τρεῖς ἡμέρες ἀργότερα στά Μεδιόλανα. Ἱστορεῖται καί στά περίφημα ψηφιδωτά τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀπολλιναρίου τοῦ Νέου τῆς Ραβέννας. Βρίσκεται στήν 9^η θέση τῶν γυναικῶν Μαρτύρων.

Ἡ Ἁγία Μάρτυς Βαλερία εἶναι πολιοῦχος τῆς πόλεως Seregno.