Ὁ Ὅσιος Νικήτας καταγόταν ἀπὸ τὴν Ρωσία καὶ ἦταν κατὰ σάρκα ἀδελφὸς τοῦ Ὁσίου Νίκωνος († 23 Μαρτίου), ἡγουμένου τῆς Λαύρας τοῦ Κιέβου. Μόνασε στὴ μονὴ τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου, ἀλλὰ τὸ ἀνυπάκουο τοῦ χαρακτήρα του τὸν ὁδήγησε στὸ νὰ ἐγκαταλείψει τὴν κοινοβιακὴ ζωὴ καὶ τοὺς Πατέρες καὶ νὰ ζήσει, ὡς μοναχός, ἀπομονωμένος σὲ ἕνα κελὶ ποὺ ἔφτιαξε γιὰ τὸν ἑαυτό του. Ὁ Ὅσιος Νίκων, ποὺ δὲν ἔδωσε τὴν εὐλογία του γιὰ τὴν ἀπομάκρυνση τοῦ μοναχοῦ Νικήτα εἶδε μὲ θλίψη τὴν πράξη του καὶ περίμενε μὲ φόβο τὴν τιμωρία τῆς παρακοῆς του. Πράγματι, ἡ δοκιμασία δὲν ἄργησε νὰ ἔλθει. Μιὰ μέρα καὶ ἐνῶ ὁ Ὅσιος Νικήτας προσευχόταν, ὁ διάβολος μεταμορφωμένος σὲ Ἄγγελο Κυρίου, παρουσιάσθηκε μπροστά του καὶ τοῦ εἶπε νὰ μὴν προσεύχεται πλέον, ἀλλὰ νὰ μελετᾶ τὶς Ἁγίες Γραφές. Τὸ ἔργο τῆς προσευχῆς θὰ ἀναλάμβανε ἀντὶ τοῦ Ὁσίου ὁ ψευτοάγγελος. Ὁ Ὅσιος ὑπέκυψε στὸν πειρασμό. Νόμισε ὅτι κατὰ θεία παραχώρηση καὶ λόγω τῶν ἀσκητικῶν του ἀγώνων ὁ Θεὸς τοῦ χάρισε αὐτὴ τὴ μεγάλη δωρεά. Ἔτσι σταμάτησε τὴν προσευχὴ καὶ ἄρχισε τὴ μελέτη. Μελέτη ὅμως τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ χωρὶς προσευχὴ δὲν γίνεται. Ἔτσι ἡ καρδιά του περιέπεσε σὲ ἀκηδία καὶ πνευματικὸ λήθαργο, γι’ αὐτὸ δὲν κατάφερε νὰ τελειώσει οὔτε τὴν μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς.

Ὁ Ὅσιος ἄρχισε ξαφνικὰ νὰ προφητεύει μόνο τὰ μέλλοντα κακά: κλοπές, ἐγκλήματα, κακὲς ἐνέργειες καὶ πράξεις, ὅλα δηλαδὴ ἐκεῖνα ποὺ κατεργάζεται ὁ διάβολος, ὁ πατέρας τοῦ ψεύδους καὶ τῆς κακίας. Ἡ φήμη τοῦ ἁπλώθηκε παντοῦ καὶ ὅλοι τὸν θαύμαζαν γιὰ τὴν ἀκριβῆ ἐκπλήρωση τῶν προφητικῶν του λόγων. Οἱ Πατέρες τῆς μονῆς ἄρχισαν νὰ καταλαβαίνουν ὅτι ὁ Ὅσιος Νικήτας εἶχε πέσει σὲ πλάνη καὶ εἶχε ὁδηγηθεῖ ἀπὸ τὸν σατανὰ σὲ ὁδὸ ἀπωλείας. Ἔτσι ξεκίνησαν θερμὴ προσευχὴ γιὰ νὰ φωτισθεῖ ὁ νοῦς τοῦ Ὁσίου καὶ νὰ σωθεῖ. Χάρη στὴν προσευχὴ τῶν συνασκητῶν του, τῶν Ἁγίων ἐκείνων Πατέρων, ποὺ ἀπὸ ἀγάπη γιὰ τὸν ἄνθρωπο προσεύχονταν καὶ γιὰ τὸν ἀδελφό τους, ὁ νοῦς τοῦ Ὁσίου φωτίσθηκε καὶ ἄρχισε πάλι νὰ προσεύχεται καὶ νὰ βιώνει τοὺς ἀληθινοὺς καρποὺς τῆς μοναχικῆς πολιτείας, τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς ἀσκήσεως. Ὁ Θεὸς ὄχι μόνο ἔκανε δεκτὴ τὴ μετάνοιά του, ἀλλὰ καὶ τὸν ἀξίωσε τοῦ χαρίσματος τῆς θαυματουργίας.
Λόγω τῆς ὁσιακῆς ζωῆς του ὁ Ἅγιος Νικήτας, τὸ ἔτος 1096, ἐξελέγη Ἐπίσκοπος Νόβγκοροντ. Ἀφοῦ ποίμανε ἀξίως καὶ θεοφιλῶς τὸ ποίμνιό του, κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη τὸ ἔτος 1109 καὶ τὸ ἱερὸ λείψανό του ἐνταφιάσθηκε στὸν ἱερὸ ναὸ τῶν Ἁγίων καὶ Δικαίων Θεοπατόρων Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννης τοῦ Νόβγκοροντ.