Ὁ Ὅσιος Νικόδημος, κατά κόσμον Νικηφόρος, ἀσκήτευε σέ κελλί κοντά στή Μεγίστη Μονή Βατοπεδίου στίς ἀρχές τοῦ 14^ου μ.Χ. αἰῶνος. Προερχόταν ἀπό τό ὄρος τοῦ Αὐξεντίου, πού βρισκόταν κοντά στήν Χαλκηδόνα τῆς Μικράς Ἀσίας καί ἀποτελοῦσε περίφημο μοναστικό κέντρο ἀπό τόν 5^ο μ.Χ. αἰῶνα. Λόγῳ ἐπιδρομῶν τῶν Τούρκων ἦλθε στό Ἅγιον Ὄρος καί ἐγκαταστάθηκε πλησίον τῆς μονῆς Βατοπεδίου. Ἐκεῖ τόν βρῆκε ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς († 14 Νοεμβρίου) ἀσκούμενο καί λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀρετῆς θέλησε νά τοῦ ὑποταχθεῖ. Ἔμεινε, λοιπόν, κοντά του ἐπί μία τριετία (1319 – 1322 μ.Χ.). Πληροφορίες σχετικές μᾶς δίδει ὁ Ἅγιος Φιλόθεος ὁ Κόκκινος († 11 Όκτωβρίου) στήν ἐξαίσια βιογραφία του. Ἀλλά καί ὅλοι οἱ βιογράφοι τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ἀναφέρονται στόν Γέροντά του Ὅσιο Νικόδημο καί τόν ὀνομάζουν γενναῖο καί θαυμαστό μοναχό στήν πράξη καί θεωρία, γνωστό σέ ὁλόκληρο τό Ἅγιον Ὄρος γιά τήν ἀρετή του.