Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Θεόδωρος γενννήθηκε καί ἔζησε τόν 10^ο αἰῶνα μ.Χ. Ὑπηρέτησε στό Βυζάντιο ὡς ἀξιωματοῦχος τοῦ στρατοῦ καί ἐκεῖ ἔλαβε τήν χάρη τοῦ βαπτίσματος, ὅπως καί ὁ υἱός του Ἰωάννης. Ἀργότερα ἐπέστρεψε στό Κίεβο.

Ἐκείνη τήν περίοδο ὑπῆρχε μεγάλη διαμάχη μεταξύ τῶν κληρονόμων τοῦ ἡγεμόνος Σβιατοσλάβου γιά τό ποιός θά ἀναλάβει τήν ἡγεμονία τοῦ Κιέβου. Ἔτσι ὁ Θεόδωρος καί ὁ Ἰωάννης ἔπεσαν θύματα τῆς μανίας τῶν εἰδωλολατρῶν Βαράγγων. Ὅπως γράφει ὁ χρονογράφος Νέστωρ στό Χρονικό του, οἱ εἰδωλολάτρες ἀποφάσισαν νά θυσιάσουν στούς θεούς θυσία ζωντανή τόν υἱό τοῦ Θεοδώρου, Ἰωάννη. Ὅταν ἀνήγγειλαν στόν Θεόδωρο ὅτι οἱ θεοί ἐπέλεξαν οἱ ἴδιοι γιά θυσία τό παιδί του, ἐκεῖνος μέ παρρησία τούς ἀπάντησε: «Δέν εἶναι θεός, ἀλλά ξύλο. Σήμερα εἶναι, αὔριο σαπίζει. Δέν τρῶνε, οὔτε πίνουν, οὔτε ὁμιλοῦν, ἀλλά εἶναι φτιαγμένα ἀπό ἀνθρώπινα χέρια ἀπό ξύλο. Ὁ Θεός ὅμως εἶναι Ἕνας καί οἱ Ἔλληνες Τον πιστεύουν καί Τόν λατρεύουν. Δημιούργησε τόν οὐρανό καί τήν γῆ, τά ἀστέρια καί τό φεγγάρι, τόν ἥλιο καί τόν ἄνθρωπο. Ἀλλά αὐτοί οἱ θεοί, τί ἔχουν δημιουργήσει; Δέν θα παραδώσω τόν υἱό μου στούς διαβόλους».

Τά λόγια αὐτά ἐξόργισαν τό μαινόμενο πλῆθος τῶν παγανιστῶν πού ὅρμησε ἐναντίων τους καί τούς κατέσφαξε, τό 978 μ.Χ.

Τό μαρτύριο τῶν Ἁγίων Θεοδώρου καί Ἰωάννου συγκλόνισε ἀκόμη καί τόν ἴδιο τόν πρίγκηπα Βλαδίμηρο, ὁ ὁποῖος ἔμελλε νά ὁδηγήσει τόν Ρωσσικό λαό στήν ὁδό τῆς ἀληθείας καί τῆς σωτηρίας.