Ὁ Ἅγιος Ἠλίας, Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, διεδραμάτισε ἐνεργό ρόλο στά ἐκκλησιαστικά δρώμενα πού προηγήθηκαν τῆ Ε’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Στίς 6 Ἰανουαρίου τοῦ ἔτους 553 μ.Χ. συνυπογράφει μέ τούς Πατριάρχες Ἀπολλινάριο Ἀλεξανδρείας καί Δομνῖνο Ἀντιοχείας τήν ἐπιστολή πού ἀπέστειλε ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Εὐτύχιος, ὁ ὁποῖος κινήθηκε δραστήρια καί ἀνέλαβε τήν πρωτοβουλία γιά τήν σύγκληση τῆς Συνόδου, πρός τόν Πάπα Βιγίλιο (537 – 555 μ.Χ.). Στήν ἐπιστολή αὐτή ἐκφραζόταν ἡ ἐπιτακτική ἀνάγκη γιά διατήρηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἑνότητος καί παρετίθετο ὁμολογία πίστεως στίς τέσσερις Οἰκουμενικές Συνόδους πού εἶχαν προηγηθεῖ καί στίς παπικές ἐπιστολές. Γιά ἄγνωστους λόγους ὁ Ἅγιος Ἠλίας ἀπουσίαζε ἀπό τίς ἐργασίες τῆς Ε’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, πού συνῆλθε τό ἴδιο ἔτος· γι’ αὐτόν τόν λόγο ἐκπροσωπήθηκε άπό τόν τιτουλάριό του Ἐπίσκοπο Ἡρακλείας τῆς Μακεδονίας Βενῖγνο, ὁ ὁποῖος ὑπογράφει στά σωζόμενα σέ λατινική μετάφραση πρακτικά τῆς Συνόδου ὡς «Benignus misericordia Dei episcopus Heracleotanae civitatis, quae est primae Macedoniae, agens vicem Elia sanctissimi archiepiscopi Thessalonicensium civitatis, tam pro illo etiam pro me».

Τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἠλία, ὡς συμμετασχόντος στήν Ε’ Οἰκουμενική Σύνοδο, ἀναγράφεται στό ἔργο τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Γερμανοῦ Α’ «Περί τῶν ἁγίων συνόδων». Ἐάν δέν πρόκειται γιά ἱστορική παρερμηνεία, ἀποσκοπεῖ στόν τονισμό τοῦ πρωτεύοντος ρόλου τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης Ἠλία στίς προπαρασκευαστικές ἐνέργειες γιά τήν σύγκληση τῆς Συνόδου.